Czy probiotyki zmniejszają ryzyko AZS u dzieci? Probiotyki w ciąży i u niemowląt a atopowe zapalenie skóry

Każdy rodzic chce ustrzec swoje dziecko przed chorobami i zapewnić mu jak najlepsze zdrowie. Jeżeli tylko jakieś działanie daje choć niewielkie szanse na zmniejszenie ryzyka zachorowania, wielu rodziców bez wahania się na nie zdecyduje.

Dziedziczenie atopowego zapalenia skóry

Mama czy tata chorzy na atopowe zapalenie skóry, zwłaszcza gdy borykają się z cięższa postacią tej choroby, życzyliby sobie, aby AZS nie dotknęło ich dzieci. Niestety, atopowe zapalenie skóry to choroba uwarunkowana genetycznie (6 faktów o atopowym zapaleniu skóry. Czy atopowe zapalenie skóry jest zaraźliwe, dziedziczne, wyleczalne…?) i jeżeli jedno rodziców jest chore, istnieje całkiem spore ryzyko, że dziecko również zachoruje. W przypadku gdy jedno z rodziców cierpi na AZS, ryzyko przekazania choroby dziecku wynosi około 30%, a w przypadku gdy i mama, i tata są chorzy – 50-70% (Statystyki dotyczące atopowego zapalenia skóry | Atopowa Prasówka 5/2017).

Atopowe zapalenie skóry najczęściej dotyka dzieci , ale większość maluchów z niego wyrasta i nie choruje jako dorośli. Skoro jednak to najmłodsi najczęściej chorują, sposoby zmniejszenia ryzyka zachorowania są jeszcze bardziej pożądane. W końcu każdy rodzic chce oszczędzić dziecku cierpienia.

Co więcej, choroby alergiczne to również spore koszty, zarówno dla pacjenta i jego rodziny, jak i dla państwa. W Stanach Zjednoczonych szacuje się, że astma jest rocznie przyczyną 10,1 miliona dni nieobecności w szkołach, 12,9 miliona wizyt u lekarzy, 200 000 hospitalizacji, dając 1,9 miliona dni opieki szpitalnej. Atopowe zapalenie skóry jest obciążające dla domowego budżetu – włoscy badacze oszacowali, że roczny koszt AZS na rodzinę to 1254 euro.

Czy są więc jakieś sposoby, które zastosowane u maluszków, a może nawet jeszcze gdy maleństwo mieszka w brzuchu mamy, zmniejszają ryzyko zachorowania na AZS? Okazuje się że tak! I zostało to potwierdzone badaniami naukowymi.

Flora bakteryjna jelit

Coraz częściej mówi się o roli flory bakteryjnej jelit w rozwoju i prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Od 1989 roku istnieje hipoteza higieny, mówiąca o tym, że zwiększone występowanie chorób alergicznych może być spowodowane zmniejszonym kontaktem z mikroorganizmami, co w konsekwencji może zaburzać działanie układu immunologicznego.

Prowadzi się liczne badania naukowe na temat wpływu mikroorganizmów na zdrowie człowieka oraz ewentualnych korzyści z suplementacji probiotykami. Probiotyki to żywe organizmy, które po przyjęciu w odpowiedniej ilości, przynoszą korzyść zdrowotną gospodarzowi, poprzez wpływ na mikroflorę bakteryjną jelit. Również w przypadku alergii i atopowego zapalenia skóry zaczęto badać wpływ suplementacji probiotykami na ryzyko wystąpienia tych schorzeń.

Dostępne są liczne badania na ten temat, a ich wyniki zebrano w metaanalizach. Wyniki dwóch z nich przestawiam poniżej.

Probiotyki w ciąży, w trakcie karmienia piersią oraz podawane niemowlętom zmniejszają ryzyko rozwoju atopowego zapalenia skóry

W pierwszej z metanaliz, z 2015, poddano analizie wyniki 17 badań naukowych, w których uczestniczyło łącznie 4755 dzieci ( 2381 w grupie przyjmującej probiotyki i 2374 w grupie kontrolnej). Dostępne wyniki pokazują sens przyjmowania probiotyków – u niemowląt przyjmujących probiotyki stwierdzono istotne zmniejszenie ryzyka rozwoju atopowego zapalenia skóry w porównaniu do grupy kontrolnej.

Jak więc podawać probiotyki, aby uzyskać oczekiwany efekt zmniejszenia ryzyka AZS u dziecka? Okazuje się, że można zacząć działać zanim dziecko się urodzi! Kobieta już będąc w ciąży może pomóc zdrowiu swojego dziecka i zacząć przyjmować probiotyki. Natomiast po porodzie można zadziałać na dwa sposoby – probiotyki może przyjmować zarówno mama, jak i dziecko.

Aby zmniejszyć ryzyko atopowego zapalenia skóry u dziecka można więc podawać probiotyki na 3 sposoby, które wystąpiły w analizowanych badaniach naukowych:

• Poprzez suplementację u kobiety ciężarnej
• Poprzez suplementację u kobiety karmiącej dziecko piersią
• Poprzez suplementację u niemowlaka

Jaki probiotyk na atopowe zapalenie skóry wybrać?

No dobrze, ale na rynku dostępnych jest mnóstwo preparatów z probiotykami. Jaki suplement zatem wybrać?

W badaniach używano różnorodnych szczepów bakterii z rodzajów Lactobacillus i Bifidobacterium, przy czym lepsze efekty uzyskiwano przy stosowaniu mieszanki tych rodzajów w porównaniu do suplementacji tylko jednym z nich. Wśród badanych szczepów pojawiały się między innymi:

• Lactobacillus rhamnosus ATCC 53103
• Lactobacillus reuteri ATCC 57730
• Lactobacillus acidophilus AD031
• Bifidobacterium longum BL999
• Bifidobacterium lactis HN019
• Bifidobacterium bifidum BGN4,
• Bifidobacterium lactis AD011

W kwestii wyboru konkretnego preparatu odsyłam do Pana Tabletki

Jak długo utrzymują się efekty?

Efekty suplementacji w postaci zmniejszonego ryzyka wystąpienia atopowego zapalenia skóry były widoczne przez pierwsze 24 miesiące życia dziecka, a następnie efektywność częściowo spadała.

Potwierdzenie skuteczności probiotyków w zapobieganiu AZS

W 2019 roku ukazała się druga metaanaliza i obejmuje 22 badania naukowe opublikowane w latach 2008-2018. W analizowanych badaniach wzięło udział 3280 osób w grupie przyjmującej probiotyki i 3281 w grupie kontrolnej. Naukowcy wysunęli podobne wnioski do swoich kolegów – przyjmowanie probiotyków w ciąży lub/i w okresie niemowlęctwa znacząco obniża ryzyko wystąpienia AZS, zwłaszcza u dzieci poniżej 2 roku życia. Również przy tej analizie badacze stwierdzili, że dostępne badania nie dają jednoznacznej odpowiedzi, jakie szczepy bakterii mają najlepsze działanie. Sugeruje się natomiast, że lepsze efekty daje stosowanie wielu szczepów, niż tylko jednego

Probiotyki zmniejszają ryzyko AZS u niemowląt

Podsumowując – dostępne badania naukowe pokazują skuteczność przyjmowania probiotyków w zmniejszaniu ryzyka atopowego zapalenia skóry u dzieci. Co więcej – można zacząć działać już będąc w ciąży, a następnie kontynuować przyjmowanie probiotyków, gdy maleństwo jest już na świecie. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi, jakie konkretnie szczepy mikroorganizmów wybrać, natomiast lepsze efekty daje stosowanie mieszanki kilku szczepów, niż stosowanie monopreparatu.

Bibliografia

Zuccotti, G., et al. „Probiotics for prevention of atopic diseases in infants: systematic review and meta‐analysis.” Allergy 70.11 (2015): 1356-1371.

Yin, D. G., et al. „Effect of probiotic supplementation during pregnancy and infancy in preventing atopic dermatitis in children: a Meta analysis.” Zhongguo dang dai er ke za zhi= Chinese journal of contemporary pediatrics 21.1 (2019): 82-88.