31/10/2017

SCORAD | Ocena stanu skóry w atopowym zapaleniu skóry

Atopowe zapalenie skóry może mieć różny stopień ciężkości. Skóra osoby z atopowym zapaleniem skóry może być pokryta na niewielkim obszarze zmianami atopowymi, a może być zajęta praktycznie na całej powierzchni swędzącymi, rozdrapanymi plamami. Problem z oceną ciężkości atopowego zapalenia skóry stanowi subiektywność oceny. Aby w ujednolicony, obiektywny sposób móc ocenić ciężkość atopowego zapalenia skóry oraz aby umożliwić ocenę skuteczność stosowanego leczenia powstał wskaźnik SCORAD. SCORAD został stworzony przez The European Task Force on Atopic Dermatitis (ETFAD) w 1993 roku. Nazwa SCORAD wzięła się od SCORing AD (Atopic Dermatitis), czyli punktacja atopowego zapalenia skóry.

Jak oblicza się wskaźnik SCORAD przy atopowym zapaleniu skóry

Maksymalny wynik SCORAD to 103 punkty – 83 punkty za objawy obiektywne oraz 20 punktów za ocenę subiektywną objawów. Ocena podzielona jest na trzy części:

część A – rozległość (extent), maksymalnie 20 punktów
część B – intensywność (intensity), maksymalnie 63 punkty
część C – subiektywne objawy, maksymalnie 20 punktów

Końcowy wynik obliczany jest wg wzoru:(A/5) + (7*B/2) + C.

Rozległość zmian skórnych – część A

W tej części oceniane jest, jaka część (procentowo) całej powierzchni skóry jest zajęta przez zmiany. Aby dokonać oceny można posłużyć się regułą dłoni, wg której przyjmuje się, że dłoń ze złączonymi, wyprostowanymi palcami reprezentuje 1% powierzchni ciała danej osoby. Przykładając dłoń do obszaru objętego zmianami możemy ocenić procent powierzchni ciała dotknięty zmianami atopowymi. Druga reguła, którą można się posłużyć, to reguła dziewiątek, gdzie częściom ciała przypisana jest powierzchnia 9% lub wielokrotność 9% (wyjątek stanowi obszar krocza – 1%). Powierzchnia głowy oraz powierzchnia każdej kończyny górnej stanowią po 9% powierzchni całego ciała. Kończyny dolne oraz plecy stanowią po 18% powierzchni ciała. Powierzchnia przednia tułowia to 18% – 9% dla powierzchni brzucha i 9% dla powierzchni klatki piersiowej. Powierzchnia krocza to 1%.

Intensywność objawów – część B

W tej części oceniana jest intensywność sześciu objawów w skali od 0 do 3 punktów, gdzie 0 – brak objawu, 3 – maksymalnie nasilony objaw. Oceniane objawy to:

suchość skóry (dryness)
zaczerwienieni skóry (erythema)
obrzęk/spuchnięcie (oedema/papulation)
wysięki/strupki (oozing/crust)
uszkodzenia od drapania (excoriation)
zgrubienie skóry (lichenification)

Suchość skóry ocenia się dla obszarów niezajętych zmianami, natomiast pozostałe objawy oceniane są dla obszarów zajętych przez zmiany atopowe.

Subiektywne objawy – część C

Oceniane są dwa objawy:

świąd skóry
zaburzenia snu – jak bardzo atopowe zapalenie skóry zaburza sen – przeszkadza w zasypianiu, jest przyczyną wybudzeń w nocy, uniemożliwia sen itp.

W skali od 0 do 10 pacjent ocenia nasilenie każdego z tych objawów w ciągu ostatnich 3 dni/nocy
Na podstawie uzyskanego wyniku można ocenić stopień nasilenia AZS (wg https://neocate.com.pl/scorad/):

łagodny przebieg – <15 punktów
umiarkowany przebieg 15 – 40 punktów
ciężki przebieg – > 40 punktów.

Aplikacje do oceny SCORAD

Aby ułatwić pacjentom oraz lekarzom ocenę SCORAD przygotowano ilustracje prezentujące stopnie występujących objawów. Taka broszura jest dostępna np. tutaj.Na szczęście nie trzeba samemu wyliczać wskaźnika SCORAD – dostępne są aplikacje, które zrobią to za pacjenta na podstawie wprowadzonych ocen. Można dokonać oceny w aplikacji przeglądarkowej np. tutaj. Dostępna jest także bezpłatna aplikacja o nazwie SCORAD do pobrania na różne urządzenia. Można ją pobrać na telefony ze sklepów Google Play oraz z Apple Store, jest również dostępna na komputery – do pobrania tutaj. Co prawda wygląd aplikacji nie jest może zbyt nowoczesny i obsługa momentami mało intuicyjna, ale jest to użyteczne narzędzie. Aplikacja jest bezpłatna, dostępna także w języku polskim. Uwzględnia różne typy skóry – białą, azjatycką oraz ciemną. Możliwe jest tworzenie kont użytkowników. Można również monitorować jak zmienia się stan skóry w kolejnych dniach – dostępny jest wykres lub lista zbierająca wyniki dokonanych ocen. Dodatkowo można wyeksportować wyniki oceny jako plik pdf lub xml, dzięki czemu można prowadzić dokumentację i dzielić się z nią np. z lekarzem. Poniżej ekran oceny w aplikacji desktopowej.

Warto oceniać stan skóry w AZS za pomocą SCORAD, aby móc monitorować, jak zmienia się stan skóry, jak reaguje ona na leczenie, czy aby móc doszukać się czynników pogarszających stan skóry.
Na podstawie: