Statystyki dotyczące atopowego zapalenia skóry | Atopowa Prasówka 5/2017
Atopowa prasówka jest to cykl wpisów, w którym przedstawiam najważniejsze informacje z artykułów naukowych dotyczących atopowego zapalenia skóry. Tym razem krótka Atopowa Prasówka dotycząca statystyk występowania atopowego zapalenia skóry.
Tym razem przygotowałam Atopową Prasówkę na podstawie artykułu, dotyczącego epidemiologii atopowego zapalenia skóry oraz czynników ryzyka. Artykuł przedstawia wiele suchych faktów na temat AZS, m.in. dotyczące statystyk występowania atopowego zapalenia skóry.
Skrócona wersja wpisu na Infografice:
Atopowe zapalenie skóry dotyka 15-20% dzieci i 1-3% dorosłych na całym świecie.
Te wartości wrosły w krajach rozwiniętych 2-3-krotnie w ciągu ostatnich dziesięcioleci.
Atopowe zapalenie skóry zwykle zaczyna się we wczesnym dzieciństwie i może być pierwszym krokiem marszu alergicznego.
U 50% dzieci z AZS w pierwszym roku życia rozwijają się inne symptomy alergiczne, a około 85% dzieci doświadcza wystąpienia innych chorób alergicznych poniżej 5 roku życia.
Zwykle pacjenci „wyrastają” z atopowego zapalenia skóry w późnym dzieciństwie – około 70% pacjentów, u których AZS rozpoczęło się w dzieciństwie uzyskuje spontaniczną remisję zanim wejdzie w dorosłość.
U niemowląt AZS pojawia się zwykle na policzkach, a starsze dzieci i dorośli często mają zmiany na kolanach i łokciach (zgięcia), na dłoniach lub na skórze głowy.
W fazie początkowej oraz ostrej dominuje ścieżka Th2 (IL4, IL13, eozynofile), w przewlekłych zmianach skórnych dominuje ścieżka Th1 (IFN-gamma, IL12, IL5).
50-70% dzieci, u których AZS wystąpiło we wczesnym dzieciństwie jest uczulonych na co najmniej jeden alergen, głównie są to alergeny pokarmowe – najczęściej mleko krowie, jajo kurze lub orzeszki ziemne, oraz roztocza domowe, pyłki i zwierzęta domowe.
Około 30% dzieci z atopowym zapaleniem skóry posiada alergię pokarmową.
W większości przypadków alergia pokarmowa nie jest przyczyną AZS, a z nim współwystępuje lub jest czynnikiem zaostrzającym.
10% populacji zachodniej oraz 50% pacjentów z atopowym zapaleniem skóry posiada mutacje w genie białka filagryny – białka, które pełni kluczową rolę w zachowaniu integralności bariery skórnej oraz pośrednio przyczynia się do utrzymania odpowiedniego nawodnienia skóry i jej odpowiedniego pH.
Genetycznie uwarunkowane zmiany w epidermie lub w kompozycji lipidów przyczyniają się do dysfunkcji bariery skórnej, prowadząc do zapalenia. Upośledzona bariera skórna pozwala na łatwiejszą penetrację alergenów środowiskowych przez skórę , co może prowadzić do odpowiedzi immunologicznej.
Pacjenci posiadający mutację filagryny, u których AZS wystąpiło wcześnie oraz jego przebieg jest umiarkowany lub ciężki, mają wyższe ryzyko wystąpienia innych chorób alergicznych, zwłaszcza astmy.
Nieprawidłowa budowa skóry predysponuje do kolonizacji lub infekcji przez mikroby patogenne, np. Staphylococcus aureus, którego enzymy mogą dalej niszczyć barierę skórną.
Zimny klimat, życie w mieście, fast-foody, opóźnione odstawienie od piersi, nadwaga, zanieczyszczenia powietrza oraz dym tytoniowy mogą zwiększać ryzyko wystąpienia atopowego zapalenia skóry.
Ekspozycja na promieniowanie UV, życie na wsi, świeże owoce, jedzenie ryb w trakcie ciąży, karmienie piersią mogą zmniejszać ryzyko AZS.
Ekspozycja na mikroby wpływa na ryzyko rozwoju atopowego zapalenia skóry.
Młodsze dziecko z rodzeństwa ma mniejsze szanse na wystąpienie AZS.
Uczęszczanie dziecka do żłobka/ opieki dziennej w pierwszym dwóch latach życia zmniejsza ryzyko wystąpienia AZS.
Ekspozycja na psa w dzieciństwie działa ochronnie. Co do kota nie jest to do końca jasne, ale ryzyko rozwoju AZS wzrasta u niemowląt, które miały kontakt z kotem w pierwszym roku życia tylko wtedy, gdy dziecko posiada mutację genu filagryny.
Skład flory bakteryjnej dzieci, u których w dalszym życiu pojawi się AZS, jest inny niż u dzieci, u których AZS się nie rozwinie.
W rozwoju AZS ważną rolę odgrywają zarówno warunki genetyczne, jak i środowiskowe.
Opóźnione wprowadzanie pokarmów stałych zwiększa ryzyko wystąpienia AZS.
Możliwe, że stosowanie probiotyków i prebiotyków w ciąży i w okresie po ciąży obniża ryzyko wystąpienia AZS u dzieci, potrzebne są jednak dalsze badania, żeby móc rekomendować ich suplementację jako środek zmniejszający ryzyko AZS.
Ochrona bariery skórnej, dbanie o skórę powinno być ważnym środkiem zapobiegawczym AZS, zwłaszcza u dzieci z mutacjami genów filagryny, czy innych genów powiązanych z barierą skórną.
Przygotowałam też wersję angielską Infografiki: 
Zapraszam do przeczytania poprzednich Atopowych Prasówek:
Atopowa Prasówka 4/2017 | Twardość wody a ryzyko atopowego zapalenia skóry
Atopowa Prasówka Atopowa Prasówka 3/2017 | AZS – aktualne wytyczne terapeutyczne
Atopowa Prasówka 2/2017 | Ustekinumab – leczenie biologiczne AZS
Bibliografia:
- Nutten, Sophie. „Atopic dermatitis: global epidemiology and risk factors.” Annals of Nutrition and Metabolism 66.Suppl. 1 (2015): 8-16.
https://www.karger.com/Article/FullText/370220