Atopowa prasówka 3/2017 | Atopowe zapalenie skóry – aktualne wytyczne terapeutyczne

Atopowa prasówka jest to cykl wpisów, w którym przedstawiam najważniejsze informacje z artykułów naukowych dotyczących atopowego zapalenia skóry. W miarę możliwości są to artykuły najnowsze, z tego roku, ale także, zwłaszcza przy braku dostępu do najświeższych artykułów,  z ostatnich dwóch – trzech lat. Zapraszam do czytania 🙂

Dzisiaj mam dla Was artykuł z zeszłego roku na temat aktualnych wytycznych terapeutycznych atopowego zapalenia skóry według ekspertów Sekcji Dermatologicznej Polskiego Towarzystwa Alergologicznego i Sekcji Alergologicznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Artykuł został napisany pod przewodnictwem profesora Romana Nowickiego, który jest kierownikiem Katedry i Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Bardzo chciałam robić w tej Katedrze pracę magisterską, ale niestety szefowa mojej specjalizacji nie zgodziła się. Patrząc na to jak potoczyła się sprawa mojej magisterki i kariery naukowej bardzo bardzo żałuję, że tak wyszło i ze tak łatwo odpuściłam i nie naciskałam na wykonywanie magisterki właśnie tam. Ale do rzeczy. Artykuł jest w języku polskim, więc nie będę go streszczać, bo możecie przeczytać go sami tutaj. Przedstawię natomiast najważniejsze informacje

W jednym z pierwszych zdań artykułu przedstawione są przyczyny AZS: „Atopowe zapalenie skóry jest wynikiem złożonych interakcji genetyczno-epigenetyczno-środowiskowo-immunologicznych z nakładającym się defektem bariery naskórkowej.” Dalej przedstawione są najważniejsze statystyki dotyczące występowania AZS i tutaj dowiadujemy się m.in., że AZS u 60-90% chorych ustępuje do 15. roku życia. No cóż, jestem w mniejszości 😉 Najczęstszymi czynnikami nasilającymi przebieg choroby są alergeny powietrznopochodne, pokarmy, czynniki klimatyczne, stres, gospodarka hormonalna, papierosy, czynniki drażniące i mikroorganizmy.

Dalej w artykule przedstawione są sposoby leczenia – wskazania ogólne. Jako podstawa leczenia podana jest codzienna terapia natłuszczająca i pielęgnacja skóry z leczeniem przeciwzapalnym oraz unikanie alergenów i czynników drażniących.

Głównym celem terapii podstawowej AZS powinna być rekonstrukcja lipidów uszkodzonej bariery naskórkowej za pomocą emolientów, np. ceramidów, wolnych kwasów tłuszczowych, cholesterolu, które są aktywnie transportowane do komórek, a następnie wraz z endogennymi lipidami tworzą płaszcz lipidowy. Trwała poprawa występuje po 2-4 tygodniach systematycznego leczenia. Aplikacja emolientów powinna odbywać się 2-3 razy dziennie. Na miejsca ze stanem zapalnym najpierw należy zastosować leki przeciwzapalne. Wśród korzystnych substancji wymieniane są wysokonienasycone kwasy tłuszczowe, mocznik, glicerol (który jest lepiej tolerowany od mocznika), PEA. Aplikacja emolientów powinna nastąpić w ciągu 5 minut po krótkiej kąpieli, najlepiej w wodzie o temperaturze 36-37 stopni.

Dalej wymienione są korzystne związki aktywne  kosmetykach, np. ektoina, która m.in. chroni komórki przed działaniem niekorzystnych czynników środowiska. Przedstawiona jest także metoda mokrych opatrunków, które przynoszą efekt chłodzący, przeciwzapalny i przeciwświądowy, tworząc barierę mechaniczną przed środowiskiem i drapaniem. Mimo zwiększonego wchłaniania leków ze skóry przy mokrych opatrunkach, jest to relatywnie bezpieczna terapia w ciężkich i nawrotowych przepadkach AZS.

Sporą część zajmuje kwestia terapii miejscowej glikokortykosteroidami. Jeżeli chodzi o inhibitory kalcyneuryny to uważa się, ze ograniczenie stosowania pimekrolimusu (np. Elidel) u niemowląt jest nieuzasadnione i powinny zostać skonstruowane nowe zalecenia. Ciekawymi substancjami, o których wcześniej nie słyszałam w kontekście AZS są taniny, które działają ściągająco, przeciwzapalnie, przeciwświądowo, przeciwdrobnoustrojowo i mogą być stosowane bez ograniczeń. Następnie mamy przedstawione leki przeciwhistaminowe wraz z dopuszczalną granicą wieku.

Następnie przedstawiona jest trzecia linia terapeutyczna czyli leczenie systemowe – cyklosporyna A, kortykosteroidy systemowe, fototerapia, metotreksatyt, azatiopryny, mykofenolan mefytylu. Mamy przedstawione wszystkie te metody wraz z dawkowanie, skutkami ubocznymi itd.Immunoterapia swoista jest jedyną metodą leczenia przyczyny w przypadku AZS – jest to popularne odczulanie.

Na zakończenie przedstawiony jest krótko aspekt leczenia alternatywnego. Jeżeli chodzi o stosowanie doustnie lub miejscowo nienasyconych kwasów tłuszczowych, kąpieli w solankach czy krochmalu, czy stosowanie ziół chińskich, akupunktury, homeopatii, czy aromaterapii ,to nie ma wystarczających dowodów na ich skuteczność w AZS. Natomiast suplementacja witaminą D lub E może być przydatna w leczeniu AZS, ale wymaga to dalszych badań.

Serdecznie polecam Wam przeczytać ten artykuł w całości, jest on dostępny tutaj. Można się z niego dowiedzieć wielu podstawowych rzeczy na temat leczenia AZS, których zwykle lekarze nie przedstawiają pacjentom, a przydałoby się 🙂

Poprzednie Atopowe Prasówki:
– Ustekinumab – leczenie biologiczne AZS
– Atopowe zapalenie skóry a występowanie innych chorób

Bibliografia:

• Nowicki, Roman, et al. „Atopowe zapalenie skóry–aktualne wytyczne terapeutyczne. Stanowisko ekspertów Sekcji Dermatologicznej Polskiego Towarzystwa Alergologicznego i Sekcji Alergologicznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego.” Alergologia Polska-Polish Journal of Allergology 3.1 (2016): 18-28.
  http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2353385416300011