Atopowa prasówka 2/2017 | Ustekinumab – leczenie biologiczne AZS
Atopowa prasówka jest to cykl wpisów, w którym przedstawiam najważniejsze informacje z artykułów naukowych dotyczących atopowego zapalenia skóry. W miarę możliwości są to artykuły najnowsze, z tego roku, ale także, zwłaszcza przy braku dostępu do najświeższych artykułów, z ostatnich dwóch – trzech lat. Zapraszam do czytania
Bezpieczeństwo i skuteczność ustekinumabu w leczeniu atopowego zapalenia skóry
Khattri, Saakshi, et al. „Efficacy and safety of ustekinumab treatment in adults with moderate‐to‐severe atopic dermatitis.” Experimental dermatology 26.1 (2017): 28-35. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/exd.13112/full
Autorzy artykułu prezentują wyniki fazy drugiej badań nad ustekinumabem w leczeniu umiarkowanego lub ciężkiego AZS. Jest to przykład leczenia biologicznego AZS. Ustekinumab (końcówka -mab oznacza przeciwciało monoklonalne, od Monoclonal AntiBody) jest w pełni ludzkim przeciwciałem monoklonalnym, które wiąże się do cytokin IL-12 i IL-23, hamując ich aktywność przez zapobieganie wiązania tych cytokin do ich receptora na powierzchni komórek układu odpornościowego, przez co Il-12 i IL-23 nie mogą oddziaływać i wywoływać efektów ze strony tych komórek. Ustekinumab hamuje aktywację komórek Th1, Th17 i Th22. Ustekinumab jest powszechnie stosowanym lekiem biologicznym u osób z łuszczycą.
W badaniu wzięły udział 33 osoby. Najpierw w tygodniu 0, 4 i 16 pierwsza grupa (16 osób) otrzymała podskórnie lek, a druga grupa (17 osób) placebo, a następnie grupy zamieniono i grupa pierwsza w tygodniu 16, 20 i 32 otrzymała placebo, a grupa druga lek. Początkowy średni wynik SCORAD w pierwszej grupie wynosił 65,4, a w drugiej 69,73. Pacjenci o wadzie <= 100kg otrzymywali 45mg ustekinumabu, a pacjenci z wagą > 100kg 90mg na zastrzyk.
W tygodniu 16, czyli w momencie zmiany podawanej substancji, w grupie pierwszej, czyli kończącej przyjmowanie leku, u 31% osób stwierdzono uzyskanie SCORAD50. Uzyskanie SCORAD50 oznacza zmniejszenia o 50% wyniku SCORAD w stosunku do wyniku wyjściowego. W grupie drugiej, czyli przyjmującej placebo, tylko 19% osób uzyskało poprawę stanu skóry o 50% (SCORAD50%). Mimo to różnica między grupą przyjmującą lek a grupą przyjmującą placebo nie była natomiast istotna statystycznie. W tygodniu 32, czyli ostatnim kiedy pacjenci otrzymali zastrzyk, w obu grupach u 50% pacjentów stwierdzono uzyskanie SCORAD50. Zatem w grupie pierwszej, która ostatnią dawkę leku otrzymała w tygodniu 16, ilość pacjentów uzyskujących SCORAD50 wzrosła z 31% do 50%, mimo odstawienia leku.
W tygodniu 40, czyli 24 tygodnie od momentu przyjęcia ostatniej dawki leku w grupie pierwszej, oraz 8 tygodni od ostatniej dawki leku w grupie drugiej, ilość pacjentów uzyskujących zmniejszenie wyniku SCORAD o 50% w grupie pierwszej utrzymywała się na poziomie 50%, a w grupie drugiej wzrosła do 56%. Szybkość odpowiedzi u pacjentów sugeruje, że największa efekt przeciwzapalny występuje między 4 a 8 tygodniem po podaniu leku.
U pacjentów sprawdzano również poziom ekspresji genów białek związanych ze stanem zapalnym i stwierdzono, że ustekinumab już we wczesnym okresie znacząco hamował ekspresję genów białek związanych z działalnością komórek Th1 (np. IL-12, IFN-gamma), Th17 (np. IL-21), Th22, ale także Th2. Poprawa utrzymywała się do 32 tygodnia w grupie pierwszej.
Podsumowując ustekinumab spowodował wyraźną poprawę stanu skóry, a także istotnie wpłynął na ekspresję genów związanych ze stanem zapalnym. Nie stwierdzono skutków ubocznych tego leku biologicznego, ale należy pamiętać, że było to badanie krótkotrwałe.